Giữ vị trí trọng yếu của Kinh thành Thăng Long xưa, quận Ba Đình nằm vốn thuộc tổng Hữu Nghiêm (sau đổi là Yên Hòa), huyện Thọ Xương và các tổng Yên Thành, Nội, Thượng, Trung, huyện Vĩnh Thuận. Năm 1010, khi vua Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư về Đại La và đổi tên là Thăng Long, vùng đất Ba Đình đã được chọn là nơi xây dựng Hoàng Thành và cung điện của triều đình phong kiến. Trải qua hơn 10 thế kỷ đến nay, đây vẫn luôn được xem là vùng đất địa linh nhân kiệt, trung tâm hành chính, chính trị của quốc gia, là nơi diễn ra các sự kiện trọng đại trong hoạt động đối nội, đối ngoại của Nhà nước; là niềm tự hào của biết bao các thế hệ người Việt Nam và Thủ đô Hà Nội.

Thái úy Lý Thường Kiệt (sinh năm 1019- mất năm 1105) là con của Sùng Tiết Tướng quân Ngô An Ngữ; Ông họ tên là Ngô Tuấn, tên tự là Thường Kiệt, sau này được ban họ vua nên đổi thành Lý Thường Kiệt. Theo sử liệu ghi chép, Ngô Tuấn vốn quê ở làng An Xá, phường Thái Hòa, huyện Quảng Đức thuộc kinh thành Thăng Long (Làng An Xá sau đổi tên là Cơ Xá và sau đó là Phúc Xá, nay là phường Phúc Xá, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội).

Ngay từ nhỏ, ông đã là người có chí lớn nên rất ham đọc sách, trau dồi văn chương, say sưa nghiên cứu binh thư, luyện tập võ nghệ. Ông mặt mũi khôi ngô, dáng điệu đường hoàng, tính tình nhã nhặn, khiêm tốn, lại siêng năng cần mẫn, tác phong nhanh nhẹn. Ông tinh thông cả văn lẫn võ. Sự nghiệp của ông bắt đầu bằng chức “Kỵ mã hiệu uý” là một chức quan nhỏ trong quân đội. Năm 23 tuổi, ông được bổ nhiệm làm quan theo hầu vua Lý Thái Tông, giữ chức “Hoàng môn chi hậu”. Trải qua ba triều vua Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, ông luôn là một trọng thần được triều đình tin tưởng, nể trọng; là người đức tài toàn vẹn, văn võ kiêm toàn, là người con chí hiếu, người bầy tôi trung thành, người yêu nước nồng nàn, nhà chính trị kiệt xuất, nhà quân sự thiên tài, nhà nội trị tài giỏi. Ông là kết tinh những đức tính quý báu của dân tộc Việt Nam, thể hiện được nguyện vọng, ý chí độc lập tự do của nhân dân ta, là anh hùng kiệt xuất sáng mãi trong lịch sử nước nhà.

Với đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam; tiếp tục thực hiện Chương trình số 06 của Thành ủy Hà Nội và Kế hoạch số 176 của UBND Thành phố Hà Nội về “Phát triển văn hóa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025”; Chương trình số 09-CTr/QU ngày 09/12/2020 của Quận ủy Ba Đình; ngày 5/8/2024, UBND quận Ba Đình đã ban hành Kế hoạch số 246/KH-UBND về việc tổ chức hoạt động kỷ niệm 1005 năm ngày sinh Thái úy Việt Quốc Công Lý Thường Kiệt; theo đó quận Ba Đình đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực nhân dịp này như: Tổ chức tuyên truyền trong cán bộ, đảng viên và nhân dân trên địa bàn quận về ý nghĩa, mục đích các hoạt động tri ân Anh hùng dân tộc Thái úy Việt Quốc Công - Lý Thường Kiệt gắn với tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống, bảo tồn tôn tạo và phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc và quận Ba Đình; Tổ chức cuộc thi tìm hiểu về thân thế và sự nghiệp của Anh hùng dân tộc Thái úy Việt Quốc Công Lý Thường Kiệt trên địa bàn phường Phúc Xá thu hút đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân tham gia. Ngành Giáo dục và Đào tạo triển khai đến các trường học, cơ sở giáo dục trên địa bàn tổ chức chiếu phim, sinh hoạt ngoại khóa cho học sinh tìm hiểu về thân thế và sự nghiệp của Thái úy - Lý Thường Kiệt.

Đặc biệt, ngày 16/8/2024 tới đây, quận Ba Đình phối hợp với Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long Hà Nội tổ chức Lễ kỷ niệm 1005 năm ngày sinh Thái úy Việt Quốc Công Lý Thường Kiệt tại Điện Kính Thiên - Hoàng Thành Thăng Long. Đây là những hoạt động rất có ý nghĩa nhằm ôn lại truyền thống lịch sử văn hóa hào hùng của dân tộc; đồng thời tôn vinh, tưởng nhớ công lao to lớn của vị Anh hùng dân tộc Thái úy Việt Quốc Công Lý Thường Kiệt đã có công giúp các vị Vua nhà Lý lãnh đạo quân dân ta đánh giặc giữ nước, mở ra giai đoạn phát triển cường thịnh của quốc gia Đại Việt thế kỷ XI.

Trong khí thế của Nhân dân Thủ đô và cả nước hướng tới kỷ niệm 79 năm Cách mạng tháng 8 và Quốc khánh 2/9 (1945-2024), 70 năm ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2024); tin tưởng rằng, các hoạt động kỷ niệm sẽ là động lực để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân quận Ba Đình tiếp tục phát huy tinh thần yêu nước, yêu quê hương, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, truyền thống đoàn kết; đồng thời tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống, thể hiện sự tri ân đối với bậc tiền nhân; tiếp tục khẳng định, nâng cao vai trò, vị thế của Lý Thường Kiệt đối với công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; xứng đáng với vị thế của quận Anh hùng của Thủ đô Anh hùng, thành phố “Vì hòa bình”./.

Phòng Văn hóa và Thông tin